Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng trong “Chiếc thuyền ngoài xa”, ta sẽ thấy được quan niệm nhân sinh của tác giả Nguyễn Minh Châu.
Bạn đang đọc: Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa
Mở bài
Nguyễn Minh Châu là nhà văn nổi bật của văn học Việt Nam thời kì đổi mới. Những tác phẩm của ông luôn chứa đựng nhiều triết lí nhân sinh sâu sắc. Ông luôn trăn trở về cuộc đời con người và sứ mệnh của người nghệ sĩ. “Chiếc thuyền ngoài xa” được xem là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách văn chương của tác giả. Bằng việc phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng, ta sẽ thấy được cái nhìn đa chiều của chính tác giả về cuộc đời và con nghệ thuật.
Thân bài
“Chiếc thuyền ngoài xa” được sáng tác vào năm 1983, tiêu biểu cho hướng đi và phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu ở giai đoạn đổi mới. Tác phẩm mang đậm yếu tố tự sự đi cùng với nhiều triết lí nhân sinh sâu sắc. Trong truyện, ông đã để nhân vật Phùng phát hiện ra 2 vấn đề tưởng chừng không liên quan đến nhau nhưng lại có mối quan hệ rất mật thiết. Đó là vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo hóa đầy thơ mộng, ảo diệu; trái ngược với cảnh bạo lực, những góc khuất của cuộc đời bình thường. Điều đó đã khiến nhân vật, bản thân tác giả và cả độc giả vỡ lẽ ra nhiều điều thú vị về cuộc đời và nghệ thuật.
- Luận điểm 2: Phát hiện đầu tiên: Vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương
Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng – Nghệ sĩ Phùng được biết đến là nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy thơ mộng và tâm huyết với nghề nghiệp. Để có được tấm ảnh lịch về biển đẹp nhất, anh đã quay lại vùng biển cũ nơi anh từng tham gia chiến đấu. Nhiều ngày trời, anh đã bố trí, phục kích để có thể chụp được bức ảnh ưng ý nhất. Và rồi sau cùng, “vẻ đẹp” trời cho ấy đã tới. Một cảnh đẹp mà có lẽ, anh chỉ có thể gặp được một lần duy nhất trong cuộc đời. Dưới đôi mắt của người nghệ sĩ, cảnh tượng ấy hiện lên đẹp “như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”.
Đó là khung cảnh buổi sớm tinh sương, xa xa có chiếc thuyền chài đang thu lưới giữa mặt biển: “mũi thuyền in một nét mơ hồ, lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa… đang hướng mặt vào bờ”. Cảnh sắc ấy đúng là có một không hai, kì diệu, tưởng chừng như chỉ là ảo ảnh. Từ không gian mênh mông của biển đến con người; từ màu sắc, đường nét đến ánh sáng,… tất cả đều hòa quyện với nhau rất hài hòa, tinh tế.
Đứng trước khung cảnh đẹp như mơ ấy, nghệ sĩ Phùng trở nên “bối rối”, “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”. Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa ấy đã tác động mạnh mẽ vào tâm trí và trái tim của người nghệ sĩ. Nó khơi dậy những cảm xúc thăng hoa diệu kì mà bất cứ người làm nghệ thuật nào cũng đều khao khát. Trong khoảnh khắc ngắn ngủi đó, nhân vật đã khám phá ra chân lí của sự hoàn hảo, cảm thấy tâm hồn trở nên trong ngần. Người nghệ sĩ như được thanh lọc tâm hồn, dành toàn bộ trái tim và khối óc để thưởng thức và lưu giữ “khoảnh khắc trời cho” ấy.
- Luận điểm 2: Phát hiện thứ hai: Cảnh bạo lực trong gia đình hàng chài
Sau những say đắm với khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, người nghệ sĩ chưa hết bàng hoàng ấy đã đối mặt với phát hiện thứ hai. Giữa sự lung linh, ảo diệu của không gian, cảnh bạo lực gia đình hiện lên ngay trước mắt anh, khiến anh ngỡ ngàng và không kịp phản ứng. Từ chiếc ngư phủ tuyệt đẹp mà anh thầm cảm thán ấy, bước ra một người đàn bà xấu xí, cam chịu, theo sau là người đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác. Lão ta rút chiếc thắt lưng ra, quật tới tấp vào người đàn bà với những lời nguyền rủa đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ, chúng mày chết đi cho ông nhờ”. Cảnh tượng ấy đến bất ngờ, khiến cho nhân vật Phùng chỉ biết “đứng há mồm ra mà nhìn”. Bởi lẽ chính bản thân anh cũng không thể tin được sự phũ phàng của hiện thực đang diễn ra phía trước. Anh vừa mới được chiêm ngưỡng một vẻ đẹp tuyệt vời trong cuộc đời người nghệ sĩ, khám phá ra chân lí của sự hoàn thiện; ấy vậy mà đằng sau vẻ đẹp đó lại là cảnh bạo lực dã man, tàn ác, vô đạo đức.
Sau những giây phút ngỡ ngàng, Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng để thấy nghệ sĩ Phùng đã “vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới” để can ngăn. Là một người lính bước ra từ khói lửa, anh hiểu và trân trọng sự bình yên của hiện tại. Do vậy, đối mặt với cái xấu xa trước mắt, anh đã không màng tới thành quả nghệ thuật mình phải cất công tìm kiếm để bảo vệ cho sự bình yên ấy. Thế nhưng chưa kịp can ngăn, anh đã chứng kiến cảnh thằng Phác, con trai của người đàn bà xấu xí kia lao ra, giật lấy thắt lưng từ người đàn ông, “dướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng” của cha nó. Để rồi chính nó lại bị cha tát hai cái, “ngã dúi xuống cát”. Nó lặng lẽ đưa tay lau những giọt nước mắt trên gương mặt “đầy những nốt rỗ chằng chịt” của người mẹ. Tình thương giản dị, bản năng của người con đối với mẹ mình đã khiến nhân vật Phùng cảm động, xót xa.
Ngỡ tưởng chỉ phải chứng kiến cảnh tượng đó một lần, thế nhưng bai ngày sau, nghệ sĩ Phùng tận mắt thấy được cảnh bạo lực ấy một lần nữa. Lần này, thằng Phác không còn chỉ lao ra che chở mẹ như trước, mà trên tay còn lăm lăm con dao, muốn xông vào người cha độc ác của mình. Chị nó, một cô bé yếu ớt đã tước đoạt con dao ấy, vật lộn với nó để ngăn em làm việc trái với luân thường đạo lí. Dù phải ngăn em, trơ mắt nhìn mẹ chịu bạo lực nhưng chắc hẳn cô bé ấy cũng rất đau đớn, xót xa tột cùng. Không thể để bạo lực tiếp diễn, nhân vật Phùng đã lao ra can ngăn và bị người đàn ông đánh cho bị thương. Anh phải đến trạm y tế để băng bó vết thương, chứng kiến thêm sự cam chịu, nhún nhường của người đàn bà ấy.
Sau tất cả, anh nhận ra rằng đằng sau cái vẻ đẹp của tạo hóa mà anh tưởng là vô cùng hoàn hảo kia là hiện thực rất đỗi phũ phàng. Hòa bình đã lập lại, thế nhưng hạnh phúc của từng con người, số phận với những nghịch cảnh riêng thì vẫn còn tồn tại. Thông qua cái nhìn của người nhiếp ảnh ấy, tác giả Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm nhiều triết lí nhân sinh về nghệ thuật và cuộc đời. Nghệ thuật, không phải chỉ là nhìn nhận ra vẻ đẹp trước mắt mà cần phải gắn với tình thương và hạnh phúc. Chúng ta không thể chỉ nhìn ngắm vẻ bề ngoài mà bỏ đi bản chất của cuộc đời. Đôi khi đằng sau cái hào nhoáng, lấp lánh lại ẩn chứa biết bao nghịch cảnh trớ trêu. Đồng thời tác giả cũng nhắn nhủ con người không nên nhầm lẫn, đánh đồng vẻ bên ngoài với bản chất bên trong của sự việc mà phải có cái nhìn đa chiều, đa diện về cuộc sống. Nghệ thuật vốn bắt nguồn và nảy sinh từ cuộc sống nhưng cuộc sống luôn biến động, nhiều chiều, không phải lúc nào cũng đẹp và hoàn hảo như nghệ thuật.
Kết bài
Dù là phát hiện về nghệ thuật hay cuộc đời, Phân tích 2 phát hiện của nghệ sĩ Phùng thông qua nhân vật Phùng, chúng ta đều thấy được sự nghiêm túc với nghề, trái tim ấm nóng luôn yêu thương và thấu hiểu con người của tác giả Nguyễn Minh Châu. Đó là “quá trình đi tìm hạt ngọc ẩn sâu bên trong tâm hồn người” của ông, với những trăn trở sâu sắc về cuộc đời và con người, về ý nghĩa của nghệ thuật chân chính. Tác giả Nguyễn Minh Châu xứng đáng là “người mở đường tinh anh và tài năng của văn học Việt Nam thời kì đổi mới”.
>> Xem thêm: Phân Tích Bức Tranh Phố Huyện tác phẩm “Hai Đứa Trẻ” đầy đủ nhất
