“Hai đứa trẻ” là một trong những sáng tác hay nhất của Thạch Lam. Phân tích nhân vật Liên trong đêm đợi để thấy rằng truyện không hề có cốt truyện. Truyện giống như một áng thơ trữ tình đầy xót thương cho những số phận leo lắt nơi phố huyện heo hút…
Bạn đang đọc: Phân tích tâm trạng nhân vật Liên trong đêm đợi tàu
Mở bài phân tích tâm trạng nhân vật liên
“Hai đứa trẻ” – Đây là một trong những sáng tác hay nhất của Thạch Lam. Ông là một trong những nhà văn được yêu thích bởi các sáng tác mang hơi hướng tầm tình, tự sự. Sức hấp dẫn của truyện ông nằm ở diễn biến tâm trạng nhân vật. Điều đó dễ dàng nhận thấy khi phân tích tâm trạng nhân vật Liên trong “Hai đứa trẻ”, khi đêm đêm thức đợi xem chuyến tàu đi qua phố huyện.
Thân bài
- Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Liên khi đợi tàu
Ngày nào cũng như ngày nào, trước khi tàu đến, bức tranh phố huyện hiện ra trước mắt Liên thật ảm đảm, u ám. Đó là “bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị. Liên không hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn”. Đó là những ánh sáng yếu ớt hắt ra từ ngọn đèn của những hàng quán xập sệ. Đó là những phận người lủi thủi, nhỏ nhoi giữa đêm tối mênh mông. Đó là hình ảnh mẹ con chị Tý ngày mò cua bắt tép, tối đến lụi cụi dọn cái hàng nước tuyềnh toàng.
Đó là “mấy đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lom khom trên mặt đất. Chúng nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre, hay bất cứ cái gì có thể dùng được của các người bán hàng để lại”. “Vợ chồng bác xẩm góp chuyện bằng mấy tiếng đàn bầu bần bật trong yên lặng. Thằng con bò ra đất, ngoài manh chiếu, nghịch nhặt những rác bẩn vùi trong cát bên đường”. Chừng ấy phận người trong bóng tối dường như vẫn mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ của họ.
Với người khác, những cảnh đó sẽ thật thường tình. Bởi đó là số phận của những con người nơi đây. Nhưng với Liên thì không như vậy. Dường như cảnh đã tác động đến tâm lý con người. Chính vì sống giữa cảnh điêu tàn của phố huyện, nên cô bé Liên, một cô bé giàu lòng trắc ẩn mới có tâm trạng khắc khoải đợi chuyến tàu đêm như vậy!
Trong con mắt của nhiều người, việc đêm nào cũng thao thức chờ chuyến tàu từ Hà Nội lên phố huyện của chị em Liên thật ngớ ngẩn. Nó chẳng mang lại tiền bạc cũng như giá trị danh vọng gì. Thế nhưng với Liên, việc đợi tàu đã trở thành một thói quen không thể bỏ, một nhu cầu về tinh thần không thể thiếu. Liên đợi tàu không phải vì háo hức xem người ta mua gì, bán gì. Không phải vì cửa hàng nhà Liên sẽ cố vợt thêm những vị khách quý. Mà Liên đợi tàu để được thấy thứ ánh sáng lấp lánh từ Thủ đô. Thứ ánh sáng đó cũng chính là vùng sáng ký ức tuổi thơ đầy tươi đẹp, dịu ngọt của chị em Liên. “An và Liên đã buồn ngủ ríu cả mắt. Tuy vậy hai chị em vẫn cố gượng để thức khuya chút nữa. Liên và em cố thức là vì cớ khác, vì muốn được nhìn chuyến tàu. Chín giờ có chuyến tàu ở Hà Nội đi qua huyện. Đó là sự hoạt động cuối cùng của đêm khuya”.
Tuy nhiên, phân tích tâm trạng nhân vật Liên mới thấy việc đợi tàu không dừng lại ở những ý nghĩa đó. Mà sâu xa hơn là khát vọng mạnh mẽ về sự đổi đời. Liên muốn thoát khỏi cuộc sống thực tại nhàm chán, buồn tẻ của chốn thôn quê heo hút. Liên muốn thấy lại một Hà Nội rực sáng, vui vẻ và huyên náo. Thế nên khi tàu đến, Liên thích thú, chăm chú dõi theo từng khoảnh khắc. Liên không bỏ sót một giây phút nào từ khi ánh đèn ghi báo hiệu. Liên thấy “các toa đèn sáng trưng, chiếu sáng cả xuống đường”. Liên như nuốt từng khung hình trên toa tàu rồi thu vào tầm mắt với “những toa hạng trên sang trọng lố nhố những người, đồng và kền lấp lánh và các cửa kính sáng”.
Nhà văn Thạch Lam thật tài tình khi khắc họa nhân vật Liên qua hành động tưởng như vô thức ấy. Cái hành động vô nghĩa ấy với nhiều người nhưng lại chứa đựng bao ước mơ, hoài bão của một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm. Liên cùng em đợi tàu với bao cảm xúc, vừa háo hức hồi hộp xen lẫn bâng khuâng, mơ hồ. Có thể nói, với Liên và em, ánh đèn của đoàn tàu như ánh sáng pháo hoa đêm 30 Tết. Niềm vui đợi tàu của hai chị em như niềm hạnh phúc đón chào năm mới của mọi người.
- Tâm trạng của Liên khi đoàn tàu đi qua
Khi đoàn tàu ồn ã lao đi vào bóng tối, xa dần và khuất vào màn đêm, cũng là lúc Liên thấy lòng mình đầy tiếc nuối, hụt hẫng. Từ khi từ giã Hà Nội về với phố huyện xác xơ này, đã bao lần lòng Liên dấy lên xúc cảm ấy. Phân tích tâm trạng nhân vật Liên càng thấy rõ sự đối nghịch giữa hai đời sống. Một là cuộc sống tươi đẹp mà xưa kia Liên từng có. Một là cuộc sống ủ dột, tăm tối nơi phố huyện nghèo nàn. Qua đây, ta cũng càng nhận ra, tâm hồn Liên nhạy cảm dễ xúc động biết bao. Mỗi sự vật, sự việc diễn ra xunh quanh đều khiến cô suy nghĩ, khiến cô đau đáu cõi lòng.
Phân tích tâm trạng nhân vật Liên không cần phải dùng từ đao to búa lớn. Bởi ngay mạch ngầm cảm xúc của tác phẩm đã cứ thế chảy trôi một cách dịu dàng. Thạch Lam không cần đau đầu để vẽ nên một cốt truyện với nhiều tình tiết đan xen. Ông đơn giản chỉ là chép lại dòng tự sự, ghi lại nhật ký của một phố huyện với những mảnh đời lay lắt. Có thể khẳng định, hình ảnh đoàn tàu trong câu chuyện của ông mang nhiều ý nghĩa biểu tượng. Biểu tượng đầu tiên phải kể đến đó là thế giới hạnh phúc mà Liên cũng như người dân phố huyện đang khát khao tìm kiếm và hướng tới. Biểu tượng thứ hai đó là ánh sáng rọi soi, dẫn lối những phận người nơi đây. Ánh sáng của đoàn tàu mạnh mẽ, tỏa khắp, khác xa thứ ánh sáng le lói phát ra từ ngọn đèn nhà chị Tý.
Đoàn tàu mà Liên chờ đợi còn thể hiện niềm xót thương cho số phận của những đứa trẻ của nhà văn Thạch Lam. Ông khổ tâm khi chứng kiến những mảnh đời bất hạnh. Bởi thế, ông gửi gắm qua nhân vật, qua ngôn từ để nâng đỡ cuộc đời họ. Đồng thời nhà văn cũng trân trọng, ủng hộ những khát vọng đổi đời mãnh liệt của họ. với những mơ ước đổi đời tha thiết của họ.
Phân tích tâm trạng nhân vật Liên mói thấy thông qua tác phẩm, Thạch Lam còn kêu gọi con người, hãy thay đổi sự bế tắc trong cuộc đời của những đứa trẻ. Diễn biến tâm trạng của Liên cũng là thông điệp của tác giả khi muốn con người hãy luôn biết vươn lên trong cuộc sống. Tác giả cổ vũ tinh thần cho những ai quyết tâm thoát khỏi sự nghèo túng, đơn điệu để vươn tới một cuộc sống tốt đẹp, tươi sáng hơn. Không ai sinh ra đã khổ ba đời. Mỗi người cần phải chịu trách nhiệm về cuộc đời của mình. Sướng hay khổ chỉ do mình mà thôi.
Trong các tác phẩm của Thạch Lam, nhà văn luôn thành công với lối bút pháp miêu tả. Các chi tiết, hình ảnh ông dùng để lột tả cảnh đoàn tàu đến và đi thật sinh động và ý nghĩa. Sự đối lập giữa bóng tối và ánh sáng, làm cho bức tranh phố huyện càng sắc nét. Đặc biệt, các miêu tả diễn biến tâm trạng của nhân vật Liên cứ nhẹ nhàng mà lại hết sức sâu cay. Nó diễn ra vô cùng tự nhiên và cứ thế đi sâu vào lòng người.
Kết bài
Phân tích tâm trạng nhân vật Liên để một lần nữa thấy rõ giá trị nhân văn trong mỗi tác phẩm của nhà văn Thạch Lam. Truyện của ông luôn mang một nét riêng. Bởi ông luôn hướng ngòi bút của mình đến người lao động nghèo. Ông trân quý nâng niu những mộng ước và khát vọng cao đẹp của họ. Nhờ thông điệp nhân văn ấy mà “Hai đứa trẻ” vẫn luôn để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả.
